Wisdom & Knowledge – Khi trí tuệ trở thành ánh sáng dẫn đường
- Susan Phan
- Sep 19
- 5 min read
Updated: Sep 20
Bạn có bao giờ tự hỏi: “Điều gì khiến mình trở thành người hiểu sâu và nhìn xa hơn trong cuộc sống?”
Không chỉ là bằng cấp, kinh nghiệm hay sự thông minh, mà còn là cách ta biết sử dụng trí tuệ để kết nối, sáng tạo và mang lại ý nghĩa.
Trong hệ thống 24 Character Strengths của VIA, nhóm Virtue Wisdom & Knowledge (Trí tuệ & Tri thức) chính là “ngọn đèn” giúp ta soi sáng con đường mình đi. Đây không phải trí tuệ xa vời, mà là những phẩm chất có thể nuôi dưỡng trong đời sống hằng ngày – từ một câu hỏi tò mò, một ý tưởng sáng tạo, đến một lời khuyên đầy trải nghiệm.
Wisdom & Knowledge gồm những Strengths nào?
Nhóm Virtue này bao gồm 5 Strengths:
Creativity (Sáng tạo) – tìm ra cách tiếp cận mới, biến điều bình thường thành khác biệt.
Curiosity (Tò mò) – luôn hứng thú khám phá, mở lòng với cái mới.
Judgment (Phán đoán/Khả năng suy xét) – tư duy phản biện, cân nhắc trước khi kết luận.
Love of Learning (Tình yêu học hỏi) – niềm vui trong việc khám phá tri thức và kỹ năng mới.
Perspective (Tầm nhìn/Quan điểm rộng) – khả năng nhìn toàn cảnh, đưa ra lời khuyên sáng suốt.
Đây là nhóm Strengths giúp ta hiểu sâu – thấy xa – kết nối chặt chẽ giữa tri thức và đời sống.
Tại sao Wisdom & Knowledge quan trọng?
Nghiên cứu tâm lý học tích cực cho thấy, những người phát huy nhóm Virtue này thường:
Tăng cường khả năng thích ứng: Khi có tư duy sáng tạo và tò mò, họ không bị “kẹt” trong lối mòn mà linh hoạt hơn trước thay đổi.
Cải thiện khả năng ra quyết định: Sự phán đoán và tầm nhìn rộng giúp họ đưa ra lựa chọn cân bằng giữa cảm xúc và lý trí.
Tìm thấy niềm vui trong học tập: Love of Learning giúp biến việc học thành niềm vui, chứ không phải áp lực.
Lan tỏa giá trị: Người có Perspective thường trở thành “người tham vấn” tự nhiên cho người khác.
Wisdom không chỉ là “biết nhiều”, mà là dùng tri thức để sống tốt hơn, cho mình và cho người khác.
Phân tích từng Strength trong nhóm
1. Creativity – Sáng tạo
Khả năng tìm ra cách tiếp cận mới, tạo ra ý tưởng độc đáo, biến điều bình thường thành khác biệt. Creativity giúp ta nhìn thấy nhiều khả năng thay vì chỉ một lối mòn.
Rủi ro khi quá đà (Overuse):
Dễ lan man, ôm đồm nhiều ý tưởng mà không thực hiện đến cùng.
Nhưng nếu sử dụng quá ít (Underuse):
Rập khuôn, ngại thay đổi, bị “kẹt” trong cách làm cũ.
Hiệu quả khi dùng tối ưu (Optimal use):
Linh hoạt tìm ra giải pháp mới mẻ, sáng tạo nhưng gắn với thực tiễn, mang lại giá trị cụ thể.
2. Curiosity – Tò mò
Luôn hứng thú khám phá, đặt câu hỏi, mở lòng với điều mới. Curiosity là động lực để học hỏi và bước ra khỏi vùng an toàn.
Rủi ro khi quá đà (Overuse):
Quá tò mò dẫn đến xao nhãng, lan man, khó tập trung vào mục tiêu chính.
Nhưng nếu sử dụng quá ít (Underuse):
Đóng khung, ngại thay đổi, ít tìm hiểu nên bỏ lỡ cơ hội phát triển.
Hiệu quả khi dùng tối ưu (Optimal use):
Khám phá có chọn lọc, đặt câu hỏi giúp mở rộng hiểu biết và kết nối sâu hơn với thế giới.
3. Judgment – Phán đoán / Khả năng suy xét
Khả năng phân tích tình huống từ nhiều góc nhìn, cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra kết luận.
Rủi ro khi quá đà (Overuse):
“Phân tích tê liệt” – suy nghĩ quá nhiều mà không hành động.
Nhưng nếu sử dụng quá ít (Underuse):
Dễ vội vàng, bị cảm xúc chi phối, thiếu khách quan.
Hiệu quả khi dùng tối ưu (Optimal use):
Đưa ra quyết định sáng suốt, cân bằng lý trí và cảm xúc, mở ra hướng đi phù hợp.
4. Love of Learning – Tình yêu học hỏi
Làm chủ các kỹ năng, chủ đề và khối kiến thức mới, dù là tự học hay học chính quy; liên quan đến thế mạnh tò mò nhưng đi xa hơn ở xu hướng bổ sung có hệ thống những gì mình biết.
Rủi ro khi quá đà (Overuse):
Chỉ tập trung vào học, tích lũy thông tin mà ít ứng dụng vào thực tế.
Nhưng nếu sử dụng quá ít (Underuse):
Dễ tự mãn, thiếu động lực phát triển, bỏ lỡ cơ hội trưởng thành.
Hiệu quả khi dùng tối ưu (Optimal use):
Học với niềm say mê, đồng thời chuyển hóa tri thức thành kỹ năng và giá trị thực tế.
5. Perspective – Tầm nhìn rộng
Khả năng kết nối trải nghiệm và tri thức để nhìn bức tranh toàn cảnh, đưa ra lời khuyên sáng suốt và giàu tính nhân văn.
Rủi ro khi quá đà (Overuse):
Trở nên xa vời, lý thuyết, thiếu gắn kết với chi tiết thực tế.
Nhưng nếu sử dụng quá ít (Underuse):
Dễ nhìn phiến diện, bỏ qua bức tranh lớn, khó đưa ra quyết định cân bằng.
Hiệu quả khi dùng tối ưu (Optimal use):
Có cái nhìn sâu sắc, cân nhắc lợi ích dài hạn và truyền cảm hứng cho người khác bằng sự khôn ngoan.
Wisdom & Knowledge trong đời sống
Trong công việc: Nhóm Strength này giúp bạn giải quyết vấn đề sáng tạo, học nhanh và đưa ra quyết định thông minh.
Trong học tập: Biến quá trình học hỏi thành hành trình thú vị thay vì gánh nặng.
Trong mối quan hệ: Giúp bạn lắng nghe, thấu hiểu, đưa lời khuyên hữu ích.
Trong phát triển bản thân: Nuôi dưỡng sự tò mò và học hỏi giúp bạn không ngừng trưởng thành.
Góc thực hành
✨ Câu hỏi phản tư
Strength nào trong nhóm Wisdom & Knowledge bạn thấy rõ nhất ở bản thân?
Bạn thường dùng Strength đó trong hoàn cảnh nào?
Có Strength nào trong nhóm mà bạn ít dùng, nhưng muốn khơi dậy hơn?
Một quyết định quan trọng trong đời bạn từng dựa vào Strength nào?
Nếu bạn chọn 1 Strength trong nhóm để nuôi dưỡng tháng này, đó sẽ là gì?
🌱 Thực hành nhỏ
Khi gặp một vấn đề, thử áp dụng Creativity để tìm ra 3 cách giải quyết khác nhau.
Mỗi ngày đặt một câu hỏi Curiosity: “Hôm nay mình muốn học điều gì mới?”
Thực hành Judgment bằng cách viết ra ít nhất 2 góc nhìn khác nhau trước khi quyết định.
Đăng ký một khóa học hoặc đọc một quyển sách mới để nuôi dưỡng Love of Learning.
Khi bạn bè cần lời khuyên, thử lắng nghe bằng cả trái tim và chia sẻ Perspective của bạn.
🌸 Today’s Affirmation
Trí tuệ không nằm ở việc biết tất cả, mà ở khả năng học hỏi, kết nối và dùng tri thức để sống trọn vẹn hơn mỗi ngày.
✨ Quà tặng từ Emotion Station
Bạn có thể tải Worksheet “Nuôi dưỡng Wisdom & Knowledge” – gồm câu hỏi phản tư và bảng ghi chép thực hành – để nuôi dưỡng nhóm Strength này trong đời sống hằng ngày, tại đây.
Comments