Alexithymia – Khi bạn không biết mình đang cảm thấy gì
- Susan Phan
- Jun 22
- 3 min read
Updated: Jun 25
(Trạm Mơ Hồ – Ngày 02)
“Có phải mình đang cảm thấy điều gì đó? Hình như có. Nhưng là gì thì… mình không biết rõ.”
1. Câu hỏi đơn giản mà mình không biết trả lời
Có khi nào bạn nghe ai đó hỏi:
“Dạo này bạn thấy sao rồi?”
Và bạn khựng lại vài giây… rồi trả lời bằng một cái gật đầu:
“Cũng bình thường thôi.”
Nhưng bên trong, bạn biết có gì đó không hẳn là ổn.
Bạn không buồn rõ ràng. Không giận rõ ràng. Không vui cũng chẳng thật sự mệt.
Bạn chỉ đang… cảm thấy gì đó – mơ hồ và không thể gọi tên.
Nếu bạn từng như vậy, có thể bạn đang trải qua một trạng thái tâm lý được gọi là:
2. Alexithymia – Một thuật ngữ không đáng sợ
🎓 Alexithymia (tạm dịch: “mù cảm xúc” hoặc “thiếu từ điển cảm xúc”)
Là trạng thái khi một người gặp khó khăn trong việc nhận diện, phân biệt và diễn đạt cảm xúc của chính mình.
Nó không phải là bệnh, không phải là rối loạn tâm thần,
mà là một cách bộ não đã học để tự bảo vệ trong những môi trường không an toàn về cảm xúc.
3. Vì sao mình lại không biết mình đang cảm thấy gì?
🧱 Vì ngày nhỏ, cảm xúc từng bị phủ nhận
“Con nít biết gì mà buồn.”
“Khóc hoài vậy, có nín không?”
Bạn học cách không cảm thấy nữa để không bị trách mắng.
🎭 Vì mình từng đóng vai mạnh mẽ quá lâu
Bạn đã sống giỏi. Làm việc giỏi. Ổn. Tự lập. Kiểm soát.
Và rồi, đến một ngày, bạn không còn biết mình cảm thấy gì, chỉ biết phải tiếp tục.
🔄 Vì mình đã sống quá nhanh – quá lâu
Bạn quen xử lý việc. Lên kế hoạch. Giải quyết vấn đề.
Bạn không còn ở lại đủ lâu với chính mình để nghe tiếng lòng lên tiếng.
4. Không biết cảm xúc không có nghĩa là không có cảm xúc
Cảm xúc không biến mất.
Nó chỉ bị đóng lại – như một cánh cửa mình từng buộc phải khép.
Nhưng rồi, chính bạn cũng không biết mình đã để nó đóng quá lâu.
Alexithymia không phải là “vấn đề tâm lý cần chữa”.
Đó là một vùng đất trong bạn đang chờ được lắng nghe – một cách từ tốn, không ép buộc.
5. Bắt đầu lại – thật nhỏ, nhưng thật
Bạn không cần diễn đạt hoàn hảo.
Không cần hiểu hết điều gì đang xảy ra.
Bạn chỉ cần bắt đầu bằng một câu hỏi rất nhẹ:
“Hôm nay, mình đang cảm thấy điều gì – dù chỉ một chút?”
Hay đơn giản hơn:
“Mình thấy nặng ở đâu trong cơ thể mình?”
“Có gì trong mình đang chờ được mình chạm tới?”
Vậy là đủ cho một bước trở về.
Mọi hành trình đều bắt đầu từ việc nhìn lại – và gọi tên.
Nếu hôm nay bạn không cần hợp lý – bạn đang cảm thấy gì, ở đâu trong cơ thể mình?
📎 Ghi chú nhỏ từ Emotion Station:
Thuật ngữ Alexithymia được giới thiệu lần đầu bởi bác sĩ tâm thần học Peter Sifneos vào năm 1973. Từ này bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, mang nghĩa là “không có từ để diễn đạt cảm xúc”.
Dù đôi khi được dùng trong các nghiên cứu lâm sàng, trạng thái này không phải là bệnh lý – mà thường là cách bộ não bảo vệ mình sau những trải nghiệm thiếu an toàn về mặt cảm xúc.
🌿Nguồn: Sifneos, P. E. (1973). The Prevalence of ‘Alexithymic’ Characteristics in Psychosomatic Patients. Psychotherapy and Psychosomatics.
Comments