⚖️ Khi công việc và cuộc sống tìm được thế cân bằng
- Susan Phan
- Aug 12
- 4 min read
Trạm Phát triển cá nhân
Có những lúc, ta bận đến mức bữa trưa chỉ là vài miếng ăn vội, buổi tối trôi qua trong tiếng gõ bàn phím, và sáng hôm sau thức dậy với một cơ thể nặng nề, tâm trí mỏi mệt. Ta tự nhủ: “Chỉ cần vượt qua tuần này thôi.” Nhưng tuần sau, mọi thứ lại lặp lại.
Trong guồng quay đó, work-life balance (cân bằng công việc – cuộc sống) không chỉ là một “lý tưởng” nghe hay tai. Nó là một nền tảng bảo vệ sức khỏe tinh thần và thể chất, giúp ta duy trì sự bền bỉ, sáng tạo và niềm vui sống.
🌿 Vì sao cân bằng công việc – cuộc sống lại quan trọng cho Mental Health?
Nghiên cứu từ American Psychological Association (APA) và World Health Organization (WHO) cho thấy:
Mất cân bằng kéo dài dễ dẫn tới burnout – tình trạng kiệt sức cảm xúc, giảm động lực và cảm giác bất lực.
Burnout không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất, mà còn làm tăng nguy cơ trầm cảm, lo âu, và rối loạn giấc ngủ.
Ngược lại, khi đạt được cân bằng, con người thường:
Có mức hài lòng với cuộc sống cao hơn
Duy trì được mối quan hệ cá nhân lành mạnh
Hồi phục nhanh hơn sau căng thẳng
🔥 Burnout – khi cơ thể và tâm trí cùng “cháy rỗng”
Burnout được Christina Maslach – nhà tâm lý học nổi tiếng – định nghĩa với 3 yếu tố chính:
Kiệt sức cảm xúc (emotional exhaustion): cảm thấy cạn kiệt năng lượng, không còn hứng thú.
Thái độ hoài nghi hoặc tách rời (cynicism / depersonalization): mất kết nối với công việc và con người xung quanh.
Giảm cảm giác thành tựu cá nhân (reduced personal accomplishment): cảm thấy mọi cố gắng đều vô nghĩa.
Nghiên cứu từ Gallup (2019) cho thấy: 76% nhân viên trải qua burnout ít nhất một lần, và những người burnout thường có sức khỏe kém hơn, nguy cơ nghỉ việc cao hơn, và mức độ hạnh phúc thấp hơn đáng kể.
⚖️ Cân bằng không phải chia đều thời gian – mà là ưu tiên đúng
Cân bằng công việc – cuộc sống không có nghĩa là mỗi bên 50/50 về giờ giấc. Thực tế, có những giai đoạn công việc cần nhiều hơn, và có lúc gia đình hoặc bản thân cần được ưu tiên.
Điều quan trọng là:
Biết rõ ưu tiên ở từng giai đoạn
Đặt ranh giới giữa giờ làm và giờ nghỉ
Cho phép bản thân nghỉ ngơi mà không cảm thấy tội lỗi
🌸 Những chiến lược giúp giữ cân bằng và ngừa burnout
1️⃣ Đặt ranh giới công việc – cuộc sống
Xác định giờ bắt đầu và kết thúc làm việc.
Tắt thông báo công việc ngoài giờ (nếu có thể).
Dành khoảng thời gian “chuyển tiếp” giữa làm và nghỉ, ví dụ đi bộ ngắn sau giờ làm.
2️⃣ Chăm sóc nhu cầu cơ bản của cơ thể
Ngủ đủ và sâu
Ăn uống cân bằng
Vận động thường xuyên, ngay cả những buổi tập ngắn 10–15 phút
3️⃣ Xây dựng “nghi thức phục hồi”
Một tách trà tối
Viết journal xả cảm xúc
10 phút thiền hoặc thở chậm trước khi ngủ
4️⃣ Kết nối xã hội
Gặp gỡ bạn bè hoặc gia đình định kỳ
Chia sẻ cảm xúc với người tin tưởng
Tham gia hoạt động cộng đồng hoặc sở thích chung
5️⃣ Nhận diện dấu hiệu burnout sớm
Khó tập trung, mất động lực
Cảm giác kiệt sức ngay cả sau khi nghỉ
Tránh né giao tiếp hoặc công việc
→ Khi nhận thấy, hãy giảm tải và tìm hỗ trợ chuyên môn nếu cần.
🛠 Các kỹ thuật quản lý công việc để phòng ngừa burnout
Eisenhower Matrix: Ưu tiên việc quan trọng, tránh tiêu hao năng lượng cho việc “gấp nhưng không quan trọng”.
Time blocking: Đặt thời gian cố định cho các nhóm nhiệm vụ và thời gian nghỉ.
Batching: Gom các việc tương tự làm một lần để giảm “switching cost” cho não.
💌 Một lời nhắn từ Emotion Station
Burnout không phải là dấu hiệu của yếu kém, mà là lời nhắn từ cơ thể và tâm trí: “Mình đã đi quá xa mà quên dừng lại.”
Cân bằng công việc – cuộc sống không phải để làm ít việc hơn, mà là để sống trọn hơn. Khi bạn giữ được không gian cho bản thân, bạn không chỉ bảo vệ sức khỏe tinh thần, mà còn làm sâu sắc hơn mọi mối quan hệ và trải nghiệm trong đời.
Bởi vì bạn xứng đáng có một cuộc sống mà công việc là một phần, nhưng không phải là tất cả.
🌿 Bài viết này được chia sẻ từ trải nghiệm cá nhân và hành trình học hỏi của Susan về tâm lý học & kết nối nội tâm. Nếu bạn đang cần thêm sự hỗ trợ, hãy tìm đến chuyên gia phù hợp – hoặc đặt lịch Coaching 1:1 cùng Susan để được đồng hành một cách an toàn và tôn trọng. Xem thêm.
Comments