Ngày tôi học cách gọi tên sự chuẩn bị của con là dũng cảm
- Susan Phan
- 3 days ago
- 5 min read
Chuyên mục: Nhật ký học làm mẹ tỉnh thức
Tối hôm qua, khi bước vào nhà sau một ngày làm việc dài, tôi thấy con trai – cậu bé hướng nội, ít nói, thường bị họ hàng gán cho những cụm từ như “thiếu kỹ năng giao tiếp”, “lười biếng”, “không chịu hòa nhập” – đang đứng trước cửa phòng tôi.
Con nhìn tôi bằng ánh mắt vừa háo hức vừa… hơi hồi hộp.
“Today… con đã đi đến rạp phim rồi đó mẹ.”
Tôi thoáng giật mình. “Hả? Hôm nay là thứ Bảy mà, con định đi với bạn vào Chủ nhật mà?”
Con gật đầu, rất nhẹ, rồi nói tiếp: “Hôm nay… con thử đi trước. Để ngày mai không bị trễ.”
Và khoảnh khắc đó, trái tim tôi – một người mẹ đã từng nghĩ rằng mình hiểu con – bỗng mềm lại như tan chảy.
Khi mẹ còn chưa kịp lo, con đã tự mình đi xa rồi
Con trai tôi, một cậu bé 14 tuổi, sang Úc hai năm, sống chủ yếu trong vòng tròn “nhà – trường – nhà”. Con không thích đông người, không thích sự ồn ào. Con không dễ mở lời, đặc biệt là với những người chỉ mới gặp. Điều này khiến nhiều người kết luận:
“Con giao tiếp kém.”
“Con không tự lập.”
“Con thiếu kỹ năng xã hội.”
Những nhãn dán ấy, nếu cha mẹ không đủ tỉnh thức, rất dễ vô tình trở thành… lời tiên tri tự hoàn thành.
Nhưng hôm qua, khi con xin tôi top up thẻ Myki và làm sim 5G để xem tuyến bus, tôi biết đã có gì đó thay đổi. Tôi vẫn nghĩ con sẽ chờ đến Chủ nhật rồi đi luôn. Và dĩ nhiên, tôi cũng lo chứ. Ai mà không lo khi con lần đầu tự đi xa ở một đất nước mới?
Vậy mà… con đã tự mình đi trước một ngày.
Một mình.
Đi bus.
Đến tận rạp phim.
Lên tầng.
Xem giờ bus về.
Tính toán thời gian.
Chỉ để… ngày mai không làm bạn đợi.
Giây phút tôi suýt đánh rơi sự dũng cảm của con
Khi nghe con kể, phản ứng đầu tiên trong đầu tôi là một nụ cười… suýt bật ra:
“Trời ơi, sao không để mai rồi đi luôn cho tiện?”
Tôi đã suýt nói câu đó.
Một câu nói mà người lớn vẫn hay vô tình thốt ra.
Một câu nói có thể làm bé lại lòng tự trọng vừa mới nhú của một đứa trẻ hướng nội.
Nhưng may mắn là tôi đã kịp dừng lại.
Vì tôi nhớ ra:
Ngay chính tôi, ở tuổi 40, lần đầu đi phương tiện công cộng ở một nước mới, tôi cũng hồi hộp, liên tục kiểm tra trước đường đi, sợ lỡ trạm, và bất an. Người ngoài có thể bảo tôi “thừa thãi”, “nhát cáy”.
Nhưng đó không phải nỗi sợ.
Đó là khả năng quản trị rủi ro của bộ não khi phải đối diện điều chưa biết.
Và trẻ hướng nội càng nhạy với điều đó.
Reframing – Định khung lại hành vi của con
Thay vì gán cho con nhãn:
Yếu đuối.
Thiếu tự tin.
Không tự lập.
Tôi định khung lại hành vi đó bằng câu hỏi:
Nếu đây không phải là sự sợ hãi, mà là chiến lược?
Nếu đây là cách một đứa trẻ hướng nội chuẩn bị năng lượng để bước vào thế giới?
Bộ não của trẻ hướng nội thường:
Cần thời gian xử lý lâu hơn.
Suy nghĩ rất kỹ trước khi hành động.
Muốn có cảm giác an toàn để không bị bất ngờ.
Khi con “đi thử một mình trước”, điều đó không có nghĩa là con yếu.
Đó là một hình thức dũng cảm có chuẩn bị.
Và khi trẻ hướng nội được bước đi theo cách của mình, chúng dũng cảm hơn bất kỳ ai.
Chấp nhận khí chất – Mỗi đứa trẻ là một kiểu năng lượng
Ngày trước, tôi từng mong con mạnh dạn hơn, nói nhiều hơn, hoà đồng hơn. Nhưng dần dần, khi học về khí chất và thần kinh, tôi hiểu rằng:
Có những đứa trẻ sinh ra để bắt đầu từ bên trong.
Chúng cần thời gian để quan sát trước khi hành động.
Chúng thích chắc chắn trước khi bước chân vào một nơi mới.
Và không có gì sai với điều đó cả.
Con tôi không phải dạng trẻ “nhảy bổ vào trải nghiệm”. Con là dạng trẻ “từ tốn xây dựng vùng an toàn đủ rộng để bước ra”.
Và đó là món quà của con.
Không phải khuyết điểm.
Vai trò của mẹ: Là người làm vườn, không phải thợ điêu khắc
Ngày hôm đó, tôi đã không ép con rằng:
“Con phải tự đi ngay hôm nay thì mới dạn dĩ.”
“Không biết thì để mẹ chở.”
“Làm gì mà phải đi thử trước?”
Tôi chỉ cung cấp cho con đất và nước:
tiền nạp Myki
sim điện thoại để có data dùng Google Maps
vài câu hỏi gợi ý
và một sự tin tưởng nhẹ nhàng
Phần còn lại, con tự vươn.
Khi ta nuôi con như người làm vườn, ta không kéo cây lớn lên bằng tay.
Ta chỉ tạo điều kiện.
Và tin vào nhịp phát triển tự nhiên của từng loại cây.
Điều tôi học được từ con trong buổi tối hôm qua
Tôi nhận ra hai bài học:
Bài học 1: Sự dũng cảm của trẻ đôi khi thầm lặng
Không phải lúc nào cũng là ánh đèn sân khấu, tiếng cười nói, hay những hoạt động sôi nổi.
Sự dũng cảm của con là:
ngồi một mình trên bus
nhìn đường
xem biển số
canh giờ
đi xuống trạm lạ
đứng trước một rạp phim lớn
rồi quay về nhà
Tất cả chỉ để “ngày mai con không làm bạn đợi”.
Bài học 2: Một câu nói sai có thể làm cụt đôi cánh vừa mới mở
Nếu tối qua tôi buột miệng chê con “sao không để mai rồi đi”, có lẽ con sẽ nghĩ nỗ lực của mình là vô nghĩa.
Nhưng tôi đã kịp nhìn thấy đằng sau hành động nhỏ đó là một chiến lược tự lập lớn của con.
GÓC NHÌN TÂM LÝ – DẠY CON THEO KHÍ CHẤT
Trẻ hướng nội thường có các đặc điểm:
Quá trình xử lý thông tin chậm nhưng sâu.
Nhạy cảm hơn với môi trường mới.
Stress nhiều hơn trong tương tác xã hội đông người.
Thích chuẩn bị kỹ trước khi làm điều gì lần đầu.
Điều cha mẹ có thể làm:
Tôn trọng nhịp phát triển của con.
Không ép con “phải nói nhiều hơn” – ép hướng ngoại chỉ làm trẻ đóng cửa.
Khuyến khích con chuẩn bị trước – vì đó là cách trẻ xây dựng sự tự tin.
Công nhận nỗ lực nhỏ – dù chỉ là “đi thử trước một tuyến xe bus”.
Chúng ta không thể ép một đóa hoa nở theo giờ của đồng hồ, nhưng có thể sưởi ấm nó bằng ánh mặt trời của sự công nhận và thấu hiểu.
GÓC THỰC HÀNH
Nếu con bạn cũng là một đứa trẻ hướng nội, hãy thử:
Reflection Question (Câu hỏi phản tư)
Lần gần nhất con bạn thể hiện một hành động nhỏ nhưng đầy nỗ lực là khi nào?
Bạn đã phản ứng ra sao? Phản ứng đó nuôi dưỡng hay vô tình làm nhỏ lại lòng tự tin của con?
Daily Practice (Thực hành hàng ngày)
Hôm nay, hãy quan sát một hành động nhỏ của con – dù là tự rửa chén, tự hỏi thông tin, hay tự thử một điều mới – và nói với con một câu công nhận nhẹ nhàng:
“Mẹ thấy nỗ lực của con. Cảm ơn con đã cố gắng theo cách của riêng con.”
Today’s Affirmation (Lời khẳng định hôm nay)
“Tôi là người làm vườn, không phải thợ điêu khắc. Con tôi có quyền lớn lên theo nhịp tự nhiên của con.”
Comments